Dizden Gelen Sesler Ne Anlama Geliyor?
Çömelme sırasında veya dizinizi açıp kapatırken, oturduğunuz yerden kalkarken dizlerinizden ses geliyor ve sizi rahatsız mı ediyor? Dizden gelen sesler sizleri endişeye, hareket kısıtlamasına, dizinizde bir şeylerin kötüye gittiğine ve sesi engellemeye yönelik davranmanıza neden olabilir. Aslında dizlerimizden bu hareketler sırasında ses gelmesi çok fazla görülen bir durumdur ve bu sesler çoğunlukla zararsızdır.
Dizden gelen sesleri fizyolojik yani zararsız ve patolojik olarak 2’ye ayırabiliriz.
Fizyolojik sesler
Fizyolojik seslerde herhangi bir yaralanma hikayesi yoktur. Seslerin başlama zamanı belli değildir. Sesler zamanla daha şiddetli hala gelmez ve seslere eşlik eden bir ağrı ve ödem durumu yoktur.
Peki fizyolojik sesler neden olur?
- Hareketle oluşan negatif basınç ile hava baloncuklarının patlaması
- Fizyolojik plika
- Diz çevresindeki tendonların veya bağların atlaması
Yine de bu sesler sizleri endişeye ve korkuya sürüklüyorsa emin olmak ve güvende hissetmek için sağlık profesyonellerine başvurabilirsiniz. Neticede devamlı o sesleri duymanız, dikkatinizin orada olması sizler için de sinir bozucu bir durum olabilir. Bu seslerin zararsız olduğu bir sağlık profesyoneli tarafından teyit edildikten sonra içiniz daha rahat edecektir.
Patolojik sesler
Dizden gelen seslerin bir kısmı da dizimizde sorun olduğuna işaret edebilir. Dizde soruna işaret eden seslerin başlama zamanı daha nettir, sesler daha sık ve şiddeti zamanla giderek artma eğiliminde olabilir. Bu seslere bazen eşlik eden ağrı ve ödem vardır.
Peki patolojik sesler neden olur?
- Menisküs yırtığı
- Dizdeki dejeneratif değişiklikler, osteoartrit (kireçleme)
- Patolojik plika
- Diz kapağı çıkıkları
- Cerrahi sonrası Hoffa sendromu
Dizlerinizden gelen seslerin karakteristiği de problem hakkında bilgi verebilir. Örneğin gıcırtı tarzdaki sesler çoğunlukla diz eklemindeki kireçlenme ile ilgili olabilir. Dizi açıp kapatırken gelen klik sesi menisküs problemine işaret edebilir. Yaralanma sırasında duyulan pop sesi ön çapraz bağ ve menisküs yaralanmasıyla ilişkili olabilir. Diz hareketinin belli açılarında meydana gelen kütleme diz kapağınızın hareketinde bozukluk olduğunu gösterebilir.
Dizden Gelen Sesler Ne Anlama Geliyor?
Dizimizde ses var ne yapalım?
Sesler ile birlikte diziniz ağrılı ve ödemli ise kesinlikle hekiminize başvurup muayene olmanız gerekir. Böyle durumlarda erken müdahale önemlidir.
Sesler ile birlikte dizinizde ağrı ve ödem yoksa bu seslerin zararsız olduğunu düşünebilirsiniz. Ama yine de bu durumdan emin olmak istiyorsanız muayene olmanızda fayda var. Ama bu seslerin günlük aktivitelerinizi kısıtlamasına izin vermeyin. Hareket düzeyinizi azaltmak sağlığınız için iyi bir yaklaşım değildir.
Dizdeki zararsız sesleri ortadan kaldırabilir miyiz? Egzersizle ya da bantlama ile sesler azalır mı? Açıkçası sesleri ortadan kaldıran bir uygulama yok. Ama patolojik sesler doğru tedavi ile ortadan kaldırabilir.
Dizden gelen seslerin patolojik mi yoksa fizyolojik mi olduğuna karar verdikten sonra ona göre bir planlama yapmak daha doğru olacaktır. Eğer diz eklemini oluşturan kemik dokusu ya da yumuşak dokularda mekanik bir problem yok ise fizyoterapi dizden gelen seslerin önlenmesi için denenebilecek bir yöntemdir.
Hareketli bir hayat tarzını benimseyin. Hareketli yaşam her şeyde olduğu gibi diz sağlığının korunması açısından çok önemlidir. Düzenli egzersiz yapmak ve fiziksel aktivite düzeyini yüksek tutmak dizden gelen seslerin azaltılmasında önemli rol oynayabilir.
Eğer sesler patolojik bir sorundan kaynaklı ise hekiminiz ve fizyoterapistinize danışarak patolojinizin gerektirdiği koşullara uygun bir yol planı çizin. Menisküs yırtığı, kireçlenme vb. patolojileriniz olması aktif bir hayat sürmenizin önüne set çekebilir. Dizden gelen seslere yönelik bazı yöntemler etkili olabilir. Bunlar;
Dinlenme ve Buz: Seslere ağrı veya şişlik eşlik ediyorsa dizi dinlendirmek ve iltihabı azaltmak için buz uygulamak önemlidir.
Aşırı Kullanımdan Kaçının: Çok yoğun tempolu sporlar veya tekrarlayan hareketler gibi sorunu daha da kötüleştirebilecek aktiviteleri sınırlayın. Dizinize iyileşmesi için zaman tanıyın ve üzerine aşırı yük uygulamaktan kaçının.
Kuvvetlendirme Egzersizleri: Diz çevresindeki kasların kuvvetlendirilmesi diz eklemine ek destek ve stabilite sağlayabilir. Kuadrisepsleri, hamstringleri ve baldır kaslarını hedef alan egzersizlere odaklanın. Özelleştirilmiş bir egzersiz planı için bir fizyoterapiste danışın.
Sağlıklı Kilonuzu Koruyun: Aşırı vücut ağırlığı diz eklemlerindeki stresin artmasına neden olabilir. Sağlıklı kiloyu korumak diz patolojilerinin oluşmasını veya kötüleşme riskini en aza indirebilir.
Uygun Ayakkabı Seçimi: Özellikle çok fazla hareket gerektiren aktiviteler sırasında uygun ayakkabı seçimi yaptığınızdan emin olun. Destekleyici ayakkabılar, kuvvetlerin eklemlerinize daha eşit şekilde dağıtılmasına yardımcı olabilir. Spesifik olarak bir sporla uğraşıyorsanız o spora uygun ayakkabılar seçmeniz de sizin için daha uygun olacaktır.
Isınma ve Esneme: Fiziksel aktivitelere başlamadan önce hafif egzersizlerle ısının ve esnekliği artırmak için esneme hareketleri yapın. Bunlar, yaralanma riskini azaltmaya ve dizdeki yükü hafifletmeye yardımcı olabilir.
Ortopedik Değerlendirme: Eğer dizden gelen sesler devam ediyorsa veya seslere ağrı da eşlik ediyorsa bir ortopedi uzmanına danışmanız tavsiye edilir. Seslerin altında yatan nedeni belirlemek ve uygun tedaviyi önermek için muhtemelen röntgen veya MR gibi görüntüleme yöntemlerini içeren kapsamlı bir değerlendirme yapılacaktır.
Bu önerilerin doğası gereği genel öneriler olduğunu ve en iyi planının durumunuzun özel koşullarına bağlı olacağını unutmayın. Belirtilerinize ve tıbbi geçmişinize göre kişiselleştirilmiş tavsiyeler için daima bir sağlık uzmanına danışın. Size özel planlanacak çözümler ile bir yandan diz sağlığınızı korurken diğer yandan da dizden gelen seslerin önüne geçebilirsiniz.