Manipülasyon (Kütletme) Her Derde Deva Mı?

Halk arasında genellikle “Kütletme” olarak bilinen manipülasyon uygulamaları; eklem manipülasyonu ya da kayropraksi adı verilen bir fizyoterapi modalitesidir. Eklem manipülasyonlarının popülaritesi sosyal medyanın etkisiyle artmış olup uygulamayı ve sonuçlarını merak eden kişi sayısı da popülarite ile doğru orantılı olarak artış göstermiştir. Basit anlamda eklem manipülasyonu, eklemler üzerine uygulanan itme ve çekme kuvvetlerinin bir bütünüdür. Uygulanan itme ve çekme gibi kuvvetler farklı hız veya amplitüdlerde olabilmektedir. Uygulama hızı ve şiddeti , uygulama yapılacak anatomik bölgeye, kullanılacak manipülasyon tekniğine , kişinin ağrı düzeyine ve terapistin bireysel tercihlerine göre değişiklik gösterebilmektedir.

Uygulanan kuvvet sonrasında eklemlerden “pop”, “click”, ya da “küt” sesi gelebilir. Özellikle manipülasyon uygulaması yapılan bireyler bu seslere çok anlam yüklese de her eklem manipülasyonu sonrasında bu sesleri duymak mümkün olmayabilir. Eklemden ses gelip gelmemesi eklemin çeşidi, bireyin yapısal ve anatomik özellikleri , uygulanan kuvvetin hızı, amplitüdü gibi faktörlere bağlıdır. Manipülasyon ile birlikte eklemden ses duyulması manipülasyon uygulamasının başarısını göstermez fakat bireyler gelen sesler ile birlikte uygulamadan daha fazla tatmin olmaktadırlar.

Manipülasyon (Kütletme) Her Derde Deva Mı?

Manipülasyon uygulamaları bireyin eklem hareket açıklığını, mobilitesini arttırmak ve ağrısını azaltmak amacıyla kullanılmaktadır. Eklem manipülasyonları ancak doğru şekilde uygulandığında etkili sonuçlar yaratabilme imkanına sahiptir. Disfonksiyonun doğru olarak belirlenmesi, manipülasyon yapılacak eklemin doğru palpasyonu ve doğru yönde manipülasyon yapılması etkili sonuçlar sağlayabilmektedir. Öte yandan eklem manipülasyonları ile kalıcı bir çözüm sağlanıp sağlanmadığı konusundaki tartışmalar devam etmektedir. Manipülasyon ile birlikte eklem hareket açıklığının uygulama sonrasında arttığı ve ağrının azaldığı bilinmektedir. Ağrının bireylerin günlük yaşam kalitesini düşüren ve kişilerde huzursuzluk duygusu yaratan bir hissiyat olduğu düşünüldüğünde manipülasyon uygulamalarının ağrıyı azaltıcı yönü önem kazanmaktadır. Fakat manipülasyon uygulamaları bireylerin ağrılarını azaltıcı etki sağlamasının yanında bazı durumlarda bireylerin ağrılarının artmasına da neden olabilir. Manipülasyon uygulamaları yetkin olmayan kişiler tarafından uygulandığında, gerekli olmayan durumlarda uygulandığında, kişinin tam gevşeyemediği ya da korkma sebebi ile kendini kastığı durumlarda ya da uygulayıcı terapistin yanlış yön, hız veya lokasyonda uygulamayı gerçekleştirmesine bağlı olarak bireylerde ağrı yaratabilir. Bu yüzden manipülasyon uygulaması yapılmadan önce bireye uygulama hakkında detaylı bilgi verilmeli, bireyin gevşemesi sağlanmalı ve en önemlisi de uygulayıcının bu alanda uzman ve uygulayacağı anatomik yapıları iyi tanıyan bir terapist olmasına özen gösterilmelidir .

Manipülasyon uygulamalarının tek başına yetersiz ve kalıcı olmayan bir etki sağladığı bilinmektedir. Kısa vadeli ve akut bir etki sağlayan bir uygulama ile birlikte aynı sorunun tekrarlanması kaçınılmazdır. Manipülasyon uygulamasının akut etkileri ortadan kalktığında bireylerin eklem hareket açıklığı tekrar azalabilir ve ağrılarında artış meydana gelebilir. Bu durum bireylerin terapiste ve fizyoterapiye güveninin kırılmasına da neden olabilir. Ayrıca eklem manipülasyonlarının bireylerde bağımlılık yaptığını savunan bazı akademik çalışmalar mevcuttur. Parmaklarını kütleten bir bireyin günün farklı zamanlarında sürekli parmaklarını kütletmek istemesi eklem manipülasyonunun bireylerde bağımlılık yapabileceğini destekleyen bir örnektir. Yine günlük hayatta bireylerin bir kısmı boyunlarını gelişigüzel kuvvetler uygulayarak manipüle etmektedir. Manipülasyon uygulamalarının özellikle boyun ve bel gibi bölgelerde çok dikkatli uygulanması gerektiği unutulmamalıdır .

Eklem manipülasyonlarının alanında uzman fizyoterapistler ve kayropraktörler tarafından uygulanması gerekir. Manipülasyon yaparken öncelikli hedef anatomik yapıları korumak olmalıdır. Özellikle bel ve boyun bölgesi içerisinde bulunan önemli sinirsel ve damarsal yapılardan dolayı bu bölgelerde eklem manipülasyonu çok dikkatli uygulanmalıdır. Bireylerin isteklerinden ziyade gerekli olan durumlarda yapılan manipülasyon uygulamalarının bireylere fayda sağladığı bilinmektedir. Her gelen danışana manipülasyon uygulaması yapmak ya da tüm eklemlere baştan aşağı tek seans içerisinde manipülasyon uygulaması yapmak doğru ve etik bir yaklaşım değildir.

Öte yandan manipülasyon ile bel fıtığı ve boyun fıtığı gibi patolojiler düzeltilememektedir. Bel fıtığı (LDH) ve boyun fıtığı (CDH) omurlar arasındaki disklerin omuriliğe doğru yer değiştirmesi ve sonrasında omuriliğe baskı yapması ile karakterize patolojilerdir. Fizyoterapistler ya da kayropraktörler tarafından uygulanan manipülasyonlar disklerin fıtıklaşmadan önceki pozisyonlarına dönmesine neden olmaz ve dolayısıyla bu patolojilerin düzelmesi manipülasyon uygulaması ile ne yazık ki sağlanamaz.

Bu durumdan dolayı eklem manipülasyonları ile bel fıtığı ve boyun fıtığı gibi patolojilerin kendisi değil neden olduğu semptomlar düzeltilebilir. Eklem manipülasyonlarının tek başına bir çözüm olmadığını ve iyileşme sürecinde diğer fizyoterapi modaliteleri (egzersiz, mobilizasyon vb.) ile birlikte kullanıldığında çok daha etkili ve kalıcı çözümler elde edilebileceğini unutmamak gerekir. Bel fıtığı ya da boyun fıtığı gibi yıllar süren süreçler sonucunda oluşmuş ve titiz bir terapi programı gerektiren patolojilerin birkaç seansta “düzeldiğini” iddia eden kişilere aldanmamak gerekir. Bel fıtığı ve boyun fıtığının terapi sürecinde sadece manipülasyon değil manipülasyona ek olarak farklı fizyoterapi yöntemlerinin de kullanılması hem manipülasyon uygulamasının etkinliğini arttıracak , hem de daha kalıcı ve uzun süreli bir etkinin sağlanmasına imkan tanıyacaktır .

Özetle eklem manipülasyonu uygulamalarının her derde deva olduğunu düşünmek yanlış bir düşünce olacaktır.  Manipülasyon konusunda uzman terapistler ya da kayropraktörler tarafından uygulanacak doğru bir eklem manipülasyonu ile birlikte fizyoterapinin diğer modalitelerinin kombinlenmesi bireylerdeki ağrı, hareket kısıtlılığı , eklem sertliği gibi şikayetlerin kalıcı ve uzun süreli olarak ortadan kalkmasına olanak sağlayabilir.